Hoe fotografeer ik slangen

Slangen fotograferen zonder ‘bibbers’

Slangen fotograferen. Het klinkt best eng. Een deel van de mensen die de titel van deze fototip leest, begint waarschijnlijk al te bibberen alleen al bij het idee om slangen te zien, laat staan deze dan ook nog eens te fotograferen. En dat is eigenlijk heel jammer, want slangen zijn zeer bijzondere dieren, die prachtige foto’s kunnen opleveren. Het ‘slangenseizoen’ is weer begonnen. Op de Nederlandse heidevelden zijn de adders alweer veelvuldig gespot.

Slangen in Nederland en België

In ruim 15 jaar begeleiden van reizen op allerlei tropische bestemmingen heb ik gelukkig aardig wat mooie slangen mogen zien en fotograferen. Maar voor het fotograferen van slangen hoef je helemaal niet de halve wereld over. Ook in Nederland en België kan je prima slangen vinden en vastleggen en dat brengt ons meteen naar de eerste tip: doe eerst gedegen vooronderzoek.

Waar zijn slangen te vinden

In Nederland heb je 3 soorten slangen: de adder, de ringslang en de gladde slang. Je belangrijkste stap is dan ook om te onderzoeken waar je deze dieren het beste kunt vinden en hoe je de soorten herkent. Op de website www.verspreidingsatlas.nl kan je de namen van de slangen ingeven en dan kan je naar aanleiding van een kaart zien in welke regio je het beste op zoek kan gaan naar de soort die je vast wilt leggen. Deze site is overigens niet alleen voor slangen en helaas alleen voor Nederland en niet België. Vervolgens is het van belang te weten in welk habitat je de dieren het beste kunt zoeken. 

Soorten slangen in NL en BE

– Gladde slang
In Nederland de moeilijkst te vinden slangensoort vanwege zijn beperkte verspreidingsgebied. Het dier leeft het liefst op droge delen van veengebieden, heide, bosranden en op droge zandgrond.
– Ringslang
Dit is de meest algemene slangensoort in Nederland en België en vaak het makkelijkst te vinden. Hij houdt echt van gebieden met veel water en is het beste te vinden op wat hogere stukken grond aan rivieren en meren waar hij dan ligt te zonnen. 

– Adder
De adder is onze enige giftige slang. Hij is vaak te vinden op heidegebieden in de directe nabijheid van water. 

Beste periode voor fotograferen slangen

Slangen zijn koudbloedige dieren. Dit betekent simpelweg dat ze de zon nodig hebben om op te warmen. De beste periode om slangen op de foto te zetten is het voorjaar en najaar. In de winter zijn de slangen meestal in winterslaap en zal je ze zelden treffen. De beste periode op de dag om ze te zoeken is in de ochtend wanneer je de warmte van de zon begint te voelen.

Op tropische bestemmingen heb je veel meer soorten gifslangen dan in ons land en niet van alle soorten is direct even goed te zien of ze giftig zijn of niet. Houd dus gewoon altijd gepast afstand van de dieren voor de veiligheid van jezelf en het dier. 

Verstoor slangen nooit!

Slangen zijn in Nederland en België beschermd. Het verstoren hiervan mag dan ook nooit, ook niet voor het perfecte plaatje. Mocht je een locatie hebben gevonden waar je een slang gevonden hebt, hou die locatie dan ook voor jezelf, noteer dit in je telefoon. Bezoek deze plek vaker omdat de slangensoorten in Nederland vaak terug gaan naar dezelfde plek om op te warmen in de zon. Plaats je vondst ook niet op sites als waarnemingen.nl omdat er dan in korte tijd grote drommen mensen staan om de slang op de foto te zetten waarbij het dier vaak wel verstoord wordt.

Veroorzaak zo min mogelijk trillingen

Op het moment dat je een slang hebt gevonden, wil je waarschijnlijk van blijdschap een sprongetje maken. Toch is dat niet heel handig om te doen. Onze slangen leven allemaal op de grond en voelen daardoor heel goed trillingen. Een van de redenen waarom je zelden slangen ziet, is omdat een slang vaak ons door onze zware voetstappen al lang heeft gevoeld en uit de weg kon gaan. Loop dus lichtvoetig en als je een slang gevonden hebt probeer dan ook zo min mogelijk trillingen te veroorzaken. Probeer daarnaast altijd te voorkomen dat je met je lichaam schaduw werpt over de slang, ook dit kan tot gevolg hebben dat hij er vandoor gaat. Voorkom ook snelle onverwachte bewegingen. 

Gebruik telelens om afstand te houden

Dan is het tijd om te gaan fotograferen. Hierbij kan je het beste gebruik maken van een telelens zodat je niet al te dicht bij de dieren hoeft te komen, zodat je ze ook niet verstoord. Dit hoeft meestal geen enorme telelens te zijn en met 200 à 300 mm kom je al een heel eind. Net zoals met andere dieren maak je meestal de spannendste foto’s door de dieren te proberen te fotograferen vanaf ooghoogte. Omdat slangen hier op de grond liggen is een statief meer een ongemak dan een toevoeging. Je kan daarom bijvoorbeeld wel denken aan een bonenzak of rijstzak zodat je camera net iets boven de grond is en je een stabiele ondergrond hebt. De ellende is soms wel dat je te maken hebt met grassprieten die in de weg zitten voor de foto. Dus het is altijd even zoeken naar de juiste positie.

Op een zonnige dag kan je reflectie van de zon op de slang hebben wat kan zorgen voor vervelende lichte vlekken op de foto. Dit is op te lossen door gebruik te maken van een polarisatiefilter. 

Maak je foto spannend

Om je slangenfoto nog wat spannender te maken is het helemaal top als je de tong ook op de foto hebt. De tong gebruikt de slang om de omgeving te ruiken. De slang proeft als het ware de lucht met zijn tong om vervolgens langs het orgaan van Jacobson te wrijven, die in het gehemelte van de slang zit. De slang ‘ruikt’ op die manier zijn prooi, maar ook jouw aanwezigheid. Om de tong op de foto te zetten is het raadzaam om de camera op burst mode te zetten zodat je direct meerdere foto’s achter elkaar kunt schieten. Op die manier is de kans stukken groter dat je de tong van de slang op een mooie manier vast kunt leggen. De snelheid om de tong scherp op de foto te kunnen leggen ligt zo rondom de 1/500e van een seconde of hoger. Lang niet elke slang laat zijn tong zien, maar mocht hij dit wel doen gebruik dit dan. Deze foto’s van de slang met het mooie gespleten tongetje is overigens gemaakt tijdens de Fotoreis Costa Rica.

Stel scherp op het oog

Stel met het fotograferen van de slang altijd scherp op het oog. Dit is het belangrijkste onderdeel van de slang. Als het oog niet scherp is, maar de rest van de slang wel is de foto hoogstwaarschijnlijk niet mooi. Is het oog helemaal scherp, maar de rest van de slang niet dan kan de foto nog steeds mooi zijn. Meestal is met het fotograferen van slangen een diafragma van f/6 voldoende voor genoeg scherptediepte voor zowel het oog als de tong. De achtergrond blijft hiermee wel onscherp waardoor je slang beter op de foto uitkomt.

En dan nu maar aan de slag. Denk daarbij om de natuur. Verstoor niets!