Panning fotografie

Panning fotografie

Wellicht heb je de term panning al ooit voorbij horen komen of heb je er zelfs nog nooit van gehoord. Maar wat is dit nu eigenlijk? Panning is een techniek in fotografie die ervoor zorgt dat je beweging krijgt in je foto door een meetrekkende beweging te maken met het onderwerp dat je wil fotograferen. Deze techniek wordt bijvoorbeeld vaak gebruikt in sportfotografie, waarbij je te maken hebt met snelheid. Het resultaat van de foto is dat het onderwerp, bijvoorbeeld een race auto, scherp in beeld is terwijl de achtergrond veranderd in strepen. Dit zorgt voor een mooie, dynamische foto. Het is ook een techniek die je kunt gebruiken in bijvoorbeeld straatfotografie en wildlife fotografie. Het is een uitdagende techniek die enige oefening vergt.

Essentiële zaken

Voor panning fotografie zijn een heleboel zaken essentieel die je vooraf moet overdenken. Hoe snel zal het object dat ik wil fotograferen bewegen? De snelheid waarop je object beweegt, heeft invloed op welke sluitertijd je gebruiken moet. Maar ook de snelheid waarop je zelf met het object meedraait. Op welke afstand bevindt het object dat je wil fotograferen zich? Dit heeft weer invloed op je lenskeuze en aantal mm waarmee je fotografeert. Wat voor achtergrond gebruik ik, dus waar moet ik gaan staan?

De lens

Allereerst de lens. Voor dit type fotografie gebruik ik het liefst mijn 24-120mm een op mijn Nikon Z7II waarbij ik altijd voldoende bereik heb met panning in straatfotografie. Fotografeer je langs bijvoorbeeld een circuit waarop de afstand groter is, dan kan je aan de slag met een telelens. Welke lens dan ook het meest geschikt is voor je onderwerp, zorg ervoor dat je niet te veel inzoomt op het onderwerp. Je wil je foto juist spannender maken voor de kijker door de beweging op de achtergrond vast te leggen.

De sluitertijd

De sluitertijd die je gebruikt, is zoals hierboven al aangegeven, afhankelijk van de snelheid waarmee het object voorbij gaat. Mijn voorkeur is om bijvoorbeeld in de buurt te gaan staan, nabij een kruispunt zodat de snelheid van bijvoorbeeld passerende auto’s tussen de 20 en 25 km per uur ligt. Dit is voldoende snelheid om een meetrekkende beweging te maken met een sluitertijd van tussen de 1/10 tot 1/20. Is de snelheid van de auto hoger? Dan zal je sluitertijd ook korter worden, want je maakt op een hogere snelheid een meetrekkende beweging met de auto.

Is je sluitertijd langer wanneer de auto sneller rijdt, dan zal de auto uiteindelijk ook onscherper worden. Reden hiervoor is dat je tijdens het maken van deze foto een meetrekkende beweging maakt en dus om je eigen as draait. Het voorste en achterste deel van de auto zullen daarom als eerste onscherp worden. Daarnaast moet je ook over een langere afstand je camera op dezelfde snelheid meebewegen met de auto.

Goede uitgangsposities voor sluitertijden om mee te beginnen zijn 1/8 voor de voetgangers, 1/2o voor stadsverkeer, 1/100 voor snelle onderwerpen. Vanuit deze uitgangsposities pas je de sluitertijd aan de exact gewenste snelheid.

ISO-waarde

Je probeert de ISO-waarde in principe laag te houden, maar dit is natuurlijk ook afhankelijk van de lichtomstandigheden. Heb je weinig licht in de avonduren? Dan zal je met je ISO omhoog moeten, omdat anders je sluitertijden te lang zullen worden. Heb je teveel licht? Pak dan het laagst mogelijkste ISO getal.

Diafragma

Welke setting je voor de diafragma gebruikt, is vooral afhankelijk van de lichtomstandigheden en de scherptediepte die je nodig hebt. Meestal is een diafragma van f/6.3 voldoende, omdat je op afstand staat van je object. Dit zorgt voor voldoende lichtopbrengst en ook voldoende scherptediepte, ook omdat je de objecten van de zijkant fotografeert. Heb je teveel licht ondanks je lage ISO-waarde? Dan kun je ervoor kiezen om het diafragma getal omhoog te schroeven om zo aan de gewenste sluitertijd te kunnen komen. Ook kan je, als je niet in manuele stand staat, je belichtingscompensatieknop gebruiken om de belichting met één à twee stops naar beneden te corrigeren.

M of S stand?

Ook al schiet ik met de meeste camera’s in de manuele setting (M-stand) en stel ik handmatig alles zelf in, kan je ook de S (of Tv) stand van je camera gebruiken. Bij de sluitertijd-prioriteit stand kun je zelf je gewenste sluitertijd instellen en laat je het diafragma en de ISO-waarde door de camera zelf bepalen.

Autofocus & Scherpstelpunt

Stel je camera in op autofocus met een klein scherpstelpunt, zodat je precies op de juiste plek kunt scherpstellen. Gebruik je een groter scherpstelpunt of zelfs het hele scherm, dan is er kans dat je camera gaat scherpstellen op bijvoorbeeld een lantaarnpaal of boom in plaats van het bewegende object. De autofocus zorgt ervoor dat je object tijdens het bewegen scherp blijft. Plaats het scherpstelpunt in het midden van je zoeker, met de nabewerking kan je nog prima een uitsnede maken. Nog een reden dus om niet te ver in te zoomen op het onderwerp.

Stabilisatiemodus 2

Veel lenzen hebben tegenwoordig een ingebouwde stabilisator. Met veel lenzen kun je ook verschillende standen gebruiken door middel van het verplaatsen van een schuifknopje. Op de meeste lenzen, waar deze functie op zit, is modus twee de stabilisatie voor panning fotografie. In deze modus wordt dus alleen de verticale beweging van de lens gestabiliseerd en niet de horizontale beweging. Check voor de zekerheid altijd even of bij jouw lens modus twee inderdaad bedoeld is voor panning in de handleiding van je lens. Enkele lenzen hebben hierop namelijk een uitzondering.

Burstmode of niet?

Als je borstmode aan zet op je camera kan je in één beweging meerdere foto’s maken. Zorg ook dat het op de snelst mogelijke bushmode (high speed) staat. Dit vergroot je kans op meerdere foto’s die scherp zijn. Hou dus je knop ingedrukt en blijf meebewegen met het object. Je maakt meerdere foto’s waarin de snelheid en hoek van je beweging ten opzichte van het onderwerp verschilt. Dit kan uiteindelijk leiden tot verschillende bewegingseffecten en ook verscheidende scherpteniveaus. Panning gaat snel en is niet goed te timen, met de borstmode vergroot je dus de kans op een foto waarin het onderwerp scherp is, op de juiste positie staat met die mooie, vage achtergrond.

Wel of geen statief?

Als de mogelijkheid daar is, kan je gebruik maken van een statief. Ook al kun je prima vanuit de hand panning foto’s maken, met een statief heb je de mogelijkheid om in een rechte lijn horizontaal te bewegen. Je kunt vooraf de camera en statief afstellen en daarna wachten op je onderwerp. De makkelijkste kop voor op het statief is in dit geval een balhoofd dat ook om zijn as kan draaien. Het gebruik van een statief beperkt uiteraard wel je bewegingsvrijheid. In de praktijk staat een statief vaker in de weg dan dat het je een voordeel geeft.

Kies je achtergrond en positie

Kies je achtergrond goed uit als je die mogelijkheid hebt. Als je in de avond fotografeert en je hebt aan een zijde van de weg veel licht en kleur, dan geeft dit mooie effecten zoals de foto’s van de taxi tijdens onze fotografiereis in Japan. Deze foto is genomen bij de Shibuya crossing met op de achtergrond veel lichtreclames en daardoor veel kleur in de foto.

De juiste positie uitkiezen is eveneens belangrijk. Waar rijden de auto’s op de juiste snelheid? Vlakbij een kruispunt is vaan een goed uitgangspunt. Je ziet wanneer de auto’s vertrekken, de snelheid is niet te hoog en je kunt hierop prima anticiperen.

Je eigen standpunt hierin is ook belangrijk. Ga met je gezicht staan naar het punt waar je het onderwerp op de foto wilt vastleggen, met je benen iets gespreid voor stevigheid. Draai met je heup naar de plek waar het onderwerp vandaan komt. En beweeg vervolgens mee met het onderwerp.

Denk ook eens vanuit een ander standpunt. Je kan bijvoorbeeld zelf plaatsnemen op een ronddraaiend voorwerp, zoals een draaimolen en vanuit de de as naar buiten toe fotograferen. Hierbij ontstaan ook de gebogen lijnen op de foto wat de ronddraaiende beweging extra benadrukt.

Wanneer afdrukken?

Met fotografie ben je gewend om je camera zo stil mogelijk te houden voordat je afdrukt. Met panning fotografie doe je iets wat hier haaks op staat. Je begint namelijk met de camera te bewegen al voordat je de ontspanknop indrukt. Je maakt een meetrekkende beweging en houdt het object zo goed mogelijk op dezelfde plek in je zoeker. Het moment dat je afdrukt, is twee tellen voordat het object recht voor je is. Hou de ontspanknop ingedrukt en maak meerdere foto’s.

Panning in wildlife fotografie

Ook met het fotograferen van wildlife is panning mogelijk. Maak een meetrekkende beweging van de dieren. Vaak is het daarin nog wat lastiger om vooraf de juiste sluitertijd te bepalen, dieren zijn vaak vrij onvoorspelbaar in hun gedrag. Is de sluitertijd te lang? Dan wordt het gehele dier door zijn manier van bewegen onscherp. Is de sluitertijd te snel dan krijg je tijdens de beweging een te scherpe achtergrond. De frankolijn (vogel) op de foto hierboven, is gefotografeerd met een sluitertijd van 1/200. Met wildlife fotografie moet je wel rekening houden dat het oog scherp moet zijn, dat is dus ook de plek waar je op scherp moet stellen.

Deze vorm van fotografie is zeker niet eenvoudig, maar het is wel een erg leuke vorm van fotografie. Het vergt wellicht veel oefening om de resultaten te krijgen, maar eens ze daar zijn dan is het zeer belonend!