Wat is belangrijk bij een statief?

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een statief

Aan welke eigenschappen moet een goed statief voldoen? Een statief moet stabiel zijn. Dat vind ik als fotograaf eigenlijk de allerbelangrijkste eigenschap voor een statief. De camera moet rotsvast staan, volledig vrij van trillingen veroorzaakt door menselijk handelen, weers- en natuuromstandigheden. Denk bij weersomstandigheden aan de wind en bij natuuromstandigheden aan de ondergrond en bijvoorbeeld stroming en golfslag.

Let op de ondergrond

De stabiliteit van het statief wordt voor een heel groot deel bepaald door de ondergrond waar het op staat. Sta je in het bos op een zachte, mossige bodem, dan zal je merken dat de bodem veert en je niet stabiel staat. Sta je op het strand dan kan het gebeuren dat je statief heel langzaam wegzakt in het zand. Sta je in het water dan zullen stroming en golfslag de stabiliteit beïnvloeden. Bij de betere statieven zitten verschillende soorten ‘voetjes’ die deze problemen kunnen ondervangen. Bekijk statieven.

Nadenken en keuzes maken

Een statief moet stabiel zijn. Met andere woorden: een paar stevige benen hebben. Liefst drie. Er zijn allerlei soorten op de markt. Van groot naar klein, zwaar naar licht, meerdere poten (3) of maar eentje (een zogenaamde monopod). Denk bij de aanschaf van een statief goed na over het soort foto’s dat je maakt. Ga je in een studio fotograferen of buiten? Ga je te maken krijgen met de weersomstandigheden die ik hierboven schetste?

Gewicht van camera plus lens van belang

Wat voor camera gebruik je? Hoe groot en zwaar is de lens die je gebruikt? Allemaal zaken die bepalend zijn voor het soort statief dat geschikt voor jou is. Het statief moet al het gewicht wel kunnen dragen. Kijk je op de website van bijvoorbeeld CameraNu dan staat er bij elk statief aangegeven welk gewicht het statief maximaal kan dragen. Let daarop! Een statief wat jouw camera met lens niet aankan, staat instabiel en kan omvallen. De kans is vervolgens groot dat de camera of lens stuk valt.

Statief mee op reis

Moet het statief met je mee op fotoreis? Dan is het gewicht van de driepoot zelf natuurlijk ook van belang. Het moet immers allemaal maar meegezeuld worden tijdens de (lange) wandelingen naar de perfecte fotolocaties. Maak je vliegreizen? Ook dan is een kleiner reisstatief handiger. Let erop dat je een statief in je ruimbagage stopt en niet in je handbagage. Een statief kan op een luchthaven soms als een ‘wapen’ gezien worden. Ik heb zelf een relatief groot statief dat in losse onderdelen in koffer als ruimbagage meegaat.

Geen dunne pootjes

Ik ga er voor het gemak even vanuit dat je geen studio-fotograaf bent, maar buiten in het landschap aan de slag wilt. Kies dan alsjeblieft niet voor een statief met van die ‘dunne wiebelbeentjes’. Zo eentje gaat je niet helpen. Sterker nog: het gaat je tegenwerken. Je kunt dan nog beter op de locatie zelf een stevige ondergrond zoeken en daar de camera opzetten. Dunne poten zijn NIET stabiel en voldoen dus NIET aan de definitie van een statief.

Maar al te vaak heb ik gezien dat iemand, bijvoorbeeld op een strand, in een stevige bries, een statief opstelt met kunststof pootjes van ca 1cm in doorsnee (klik klik klaar) en achteraf verbaasd en teleurgesteld is over de bewegingsonscherpte in de foto’s. Zo jammer. Een uitschuifbaar en in hoogte verstelbaar statief zal naar onder toe steeds dunner worden. In de praktijk zal het dus het meest steunen op de dunste delen. Let dus goed op de stevigheid van die dunste, onderste delen van de poten.

Zoals in de meeste gevallen als het over fotografie gaat, is de aanschaf van een statief geen eenvoudige keuze en zeker geen goedkope. Kwaliteit heeft z’n prijs. Maar denk eraan dat een goed statief een keuze voor het leven kan zijn. Zo’n ding gaat niet meer af, mits goed onderhouden. De investering kan dus eenmalig zijn en in dat licht valt de aanschafprijs misschien dan wel weer mee. (Allemaal in het kader van ‘hoe rechtvaardig ik een grote uitgaaf voor mezelf’…)

Balhoofd op een statief

De statiefkeuze gemaakt? Dan dient het volgende probleem zich alweer aan: er moet nóg een instrument op voordat de camera erop kan. De verbinding tussen statief en camera. De portemonnee kan weer open….

Aan te raden is een balhoofd. Het balhoofd zorgt er namelijk voor dat de camera in allerlei standen op het statief kan staan. Zonder een balhoofd zou er maar één stand mogelijk zijn, vergelijkbaar met een situatie waarin je je camera op een rotsblok of brugleuning wilt zetten voor die mooie zonsondergang. Totaal niet flexibel.

Flexibiliteit

Een balhoofd geeft dus flexibiliteit. Strookt dat wel met die al zoveel besproken stabiliteit? Jazeker wel. Aan het balhoofd zit normaliter een aantal knoppen die los en vastgedraaid kunnen worden. Nadat de camera naar wens is gepositioneerd is het een kwestie van alle knoppen goed aandraaien waardoor de positie gefixeerd wordt en de camera stevig vast komt te staan en één geheel wordt met het statief. Net als bij statieven het geval is, is ook de keuze in balhoofden reuze. Denk opnieuw na over het soort foto’s dat je maakt en kies dan voor een geschikt exemplaar.

Maar waarom dan allemaal?

Statief en balhoofd zijn aangeschaft en nu moet er natuurlijk mee gewerkt worden. Wat kun je er allemaal mee? En wat is het verschil met fotograferen uit de hand. Fotograferen uit de hand gaat prima zolang er maar voldoende licht is. Hierdoor blijven immers de sluitertijden kort waardoor bewegingsonscherpte te verwaarlozen is. Zodra het wat donkerder wordt krijg je problemen en is het statief de redder in nood.

Geweldige resultaten

Omdat je camera op een statief niet meer beweegt als er een foto gemaakt wordt, is de factor sluitertijd niet meer zo van belang. Bewegingsonscherpte kan er immers niet meer optreden. Je kunt je dus volledig focussen op je onderwerp. Je gaat foto’s maken met een langere sluitertijd. Prachtige vuurwerkfoto’s en mooie, verlichte stadsgezichten komen nu plotseling binnen handbereik. Maar ook voor bijvoorbeeld het fotograferen van het Noorderlicht tijdens onze Fotoreis naar IJsland is een statief onontbeerlijk.

We leggen het graag uit tijdens een fotoreis

En lange sluitertijden bieden nóg meer mogelijkheden. Denk maar eens foto’s met water die met een lange sluitertijd zijn gemaakt. Rimpelingen en golfslag verdwijnen met als resultaat van die sprookjesachtige dromerige foto’s. Hetzelfde geldt voor wolkenluchten. Een lange sluitertijd geeft vaak prachtige effecten. En dat allemaal dankzij jouw statief!

Sinds ik jaren geleden in mijn statief heb geïnvesteerd fotografeer ik vrijwel niet meer zonder. In combinatie met een goed gekozen diafragma kun je geweldige resultaten bereiken. Hoe dan? Dat leg ik je graag in de praktijk in het veld eens uit. Boek één van onze fotoreizen en we laten je de voordelen van een statief zien.

Wil jij weten hoe je een statief op de juiste manier opzet? Lees dan de blog van Nando Harmsen met tips voor het opzetten van een statief.